Humiling si dating Pangulong Rodrigo Roa Duterte ng pansamantalang kalayaan (interim release) mula sa pagkakakulong sa International Criminal Court (ICC). Ayon sa kanyang abogado na si Nicholas Kaufman, ang kahilingan ay isinampa batay sa mga humanitarian grounds — kabilang na ang kanyang edad (80 taong gulang), mahinang kalusugan, at ang kanyang kahandaang makipagtulungan sa proseso ng hukuman.
Sa nakakagulat na hakbang, ang panig ng prosekusyon ay hindi tumutol sa kahilingang ito—basta't masunod ang ilang itinakdang kondisyon. Nakaabang na ngayon ang publiko sa magiging desisyon ng Pre-Trial Chamber I ng ICC, matapos matanggap ang mga pahayag mula sa prosekusyon, depensa, at mga kinatawan ng mga umano'y biktima.
Si Duterte ay iniimbestigahan dahil sa mga hinihinalang krimen laban sa sangkatauhan na may kaugnayan sa kanyang kontrobersyal na kampanya kontra droga noong 2016–2022. Bagamat opisyal na tala ng gobyerno ay nasa higit 6,000 ang napatay, tinatayang higit 20,000 umano ang tunay na bilang ayon sa mga human rights group.
Ang imbestigasyon ng ICC ay unang inilunsad noong 2021 at tuluyang ipinatupad muli noong 2023. Nitong 2025, isang arrest warrant ang inilabas laban kay Duterte — na boluntaryong sumailalim sa hurisdiksiyon ng ICC upang harapin ang kaso.
BAKIT SIYA HUMIHILING NG INTERIM RELEASE NGAYON?
Ayon sa kanyang kampo:
- Siya ay matanda na at may iniindang sakit
- Wala na siyang kapangyarihang politikal para makaapekto sa kaso
- Handang sundin ang lahat ng kondisyon ng ICC, tulad ng electronic monitoring o house arrest
- Limitadong galaw o biyahe (maaaring sa iisang bansa lang)
- Regular na pakikipag-ugnayan sa ICC
- Agad na pagbabalik kung tatawagin para sa pagdinig
- Pagbabawal sa mga pampublikong pahayag na makaaapekto sa kaso
- Ang mga tagasuporta ni Duterte ay tinawag itong "makataong panawagan" at patunay ng kanyang katapatan sa batas.
- Ang mga kritiko naman ay nangangambang ito'y maaaring takas sa pananagutan, at humihiling ng mahigpit na pagbabantay.
Posible ring bahagi ito ng mas malawak na legal strategy — upang ipakitang siya ay kooperatibo at hindi banta, habang pinaghahandaan ang susunod na yugto ng paglilitis.
ANO ANG POSIBLENG MGA KONDISYON?
Kung papayagan, maaaring isama sa mga kondisyon ng kanyang pansamantalang kalayaan ang:
Tanong ngayon ng marami: Aling bansa ang tatanggap sa kanya? Umiikot ang usap-usapan sa mga bansang wala sa Rome Statute o yaong may matibay na alyansa sa Pilipinas.
EPEKTO SA BANSA: MULING HATI ANG PUBLIKO
Tulad ng inaasahan, hati ang reaksiyon ng mga Pilipino:
Ang kasalukuyang administrasyon ni Pangulong Marcos Jr. ay nananatiling tahimik, marahil upang maiwasan ang gulo sa pagitan ng mga kaalyadong politikal at pandaigdigang obligasyon.
MAS MALAWAK NA TANONG: MAKATAO BA ANG HUSTISYA?
Ang kahilingang ito ni Duterte ay tila isang pagsubok sa mismong prinsipyo ng internasyonal na hustisya: Maaari bang ipatupad ang katarungan nang hindi isinasantabi ang pag-unawa at pagkalinga sa kalagayan ng akusado?
Ang magiging pasya ng ICC ay magiging makasaysayan—hindi lang para kay Duterte, kundi para rin sa mga susunod na lider na haharapin ang tanong: May pananagutan ba ang kapangyarihan, kahit matapos ang termino?
Habang hinihintay ang pinal na desisyon mula sa ICC, malinaw ang isang bagay: ito ay hindi na simpleng usapin ng batas, kundi isang yugto ng ating pambansang pagkatao. Ang mga darating na araw ay magpapasya kung ang Pilipinas ay handang harapin ang kanyang nakaraan—o patuloy na iiwas dito.